Een van de eerste vragen waar je over na moet denken bij het aanschaffen van ratjes, is of je voor mannen of vrouwen wil gaan. Er zijn namelijk een aantal verschillen tussen de geslachten waar je verder meer over zal lezen. Wat belangrijk is voordat je een keuze maakt is dat er altijd uitzonderingen zijn op de regel. Verder is het niet zo dat één van de twee geslachten leuker is: het is een persoonlijke keuze.
Verschillen in uiterlijk
Op de foto zie je twee ratjes tegen elkaar aan liggen, dit is tijdens een van mijn koppelingen. Links is een vrouwtje van ongeveer 1,5 jaar. Rechts een gecastreerde man die rond de 2 jaar oud zal zijn tijdens het maken van de foto: ze zijn dus beide volwassen maar er zit een groot verschil in hun grootte en bouw. Qua bouw zijn vrouwen vaak iets slanker en ze zijn over het algemeen iets kleiner. Dit verschil wordt vaak pas duidelijk wanneer de dieren volwassen zijn: mannen worden vaak een stuk breder en zwaarder dan vrouwen. Ook hebben ze vaak een bredere kop, dit is op de foto goed te zien. De ratten op de foto zijn toevallig ook nog dezelfde kleur en tekening, zowel mannen als vrouwen kunnen alle vachtstructuren, kleuren en tekeningen hebben.
Verschillen in innerlijk
In het innerlijk, oftewel gedrag en karakter, zit tussen man en vrouw ook verschil. Zoals je al kon lezen zijn hier uitzonderingen op de regel. Over het algemeen zijn mannen, wanneer ze volwassen worden en naarmate ze ouder worden, een stuk rustiger. Ze zullen eerder rustig een plekje zoeken om te gaan liggen wanneer ze klaar zijn met rondlopen buiten het verblijf. Vrouwen zijn vaak meer aan het onderzoeken en nieuwsgieriger naar de omgeving, en daardoor net wat drukker.
Verder zitten de verschillen puur in de individuele karakters: of ze lief en tam zijn bijvoorbeeld. Hier heeft vooral de afkomst mee te maken. Ratten die al generaties worden vermeerderd zonder te kijken naar gedrag zullen minder tam zijn dan dieren die puur op karakter worden gefokt. Daarom is het belangrijk om eerst na te gaan waar je de dieren vandaan haalt.
Het komt vaker voor dan je denkt: ratten die kaal worden. Hoe kan het dat een rat steeds meer haar verliest en uiteindelijk zelfs (deels) kaal kan worden? Er zijn verschillende redenen voor, soms is het genetisch bepaald maar het kan ook door ziekte of ouderdom komen. Je wilt uiteindelijk natuurlijk dat jouw tamme rat zichzelf goed voelt in zijn eigen huid, eh, vacht.. dus lees verder als je wilt weten welke oorzaken er zijn voor kaalheid bij tamme ratjes.
Aangeboren
De eerste reden dat een rat haar verliest of zelfs soms al zonder haar geboren worden, is omdat dit genetisch is bepaald. Er bestaan verschillende vachtstructuren, de gladharige tamme rat is de meest voorkomende. De gladharige rat kan zeker kaler worden door genetica, maar vaker heeft dit een andere oorzaak waar ik later dieper op in ga. Dit deel gaat vooral om de ratten met een bijzondere vachtstructuur.
De bijzondere vachtstructuren zijn erg uiteenlopend, zo zijn er naaktratten: deze komen zelden voor in Nederland en fuzz ratten die we een stuk vaker zien en vaak onterecht naaktrat genoemd worden. Fuzz ratten worden geboren met hier en daar wat donshaar en raken dit naarmate ze ouder worden kwijt. Naaktratten worden zonder haar geboren. Ook zijn er bepaalde vachttypes die zich kenmerken doordat ze dunner zijn of (kunnen) worden naarmate een rat ouder wordt.
Dit is Wolf, een rusthuis bewoner. Hij is een fuzz rat. Op de foto is hij al ouder dan 2 jaar, hij heeft geen haar meer op zijn lijf behalve snorharen.Toen hij jong was had hij nog wel haren op zijn neus.Deze twee schattige rittens waren Wax & Razor, ook fuzz ratten die zoals je ziet nog wel pluishaartjes hadden op jonge leeftijd.
Een voorbeeld van vachtstructuren bij ratten die gepaard gaan met kaalheid is de rex vacht, een haartype die zich kenmerkt door de kleine krulletjes en daarbij de krullende snorharen. Rex ratjes kunnen al vrij snel kale plekken krijgen, maar meestal krijgen ze dit pas op latere leeftijd. Een dubbelrex is een ratje die uit de combinatie rex (drager) x rex (drager) komt, doorgaans hebben dubbel rex ratten al sneller en meer haarverlies. Ook bij harley (langharig) en wavy (golvend) staan er om bekend dat ze een dunnere vacht hebben die uit kan vallen. Verder is er nog de vachtstructuur silken (voorheen silvermane), bij deze ratjes zien we doorgaans niet dat ze haar verliezen.
Rechts op de foto staat een ratje van mij dat Killian heette, hij had een rex vacht en kreeg naarmate hij ouder werd kale plekken.
Ouderdom en ziekte
Wanneer een rat een dagje ouder wordt, krijgt hij of zij vaak last van wat ouderdomskwaaltjes. Één van deze kwaaltjes is kaalheid. Wanneer een oudere rat kaal wordt kan het echter geen kwaad om een medische check te laten uitvoeren, kaalheid kan bij een gladharige rat namelijk ook betekenen dat er iets mis is.
Een van de meest voorkomende ziektes die kaalheid bij tamme ratten veroorzaakt is mijt. Mijten zijn kleine geleedpotigen die zich tegoed doen aan voornamelijk de huidcellen maar ook het bloed van zijn gastheer of -vrouw. Door de beten van de mijt irriteert de huid waardoor het gaat jeuken en het haar uitvalt. Mijten zijn goed te behandelen met ivermectine (een druppel stronghold kitten in de nek werkt doorgaas het beste, dit dien je na 2 weken te herhalen). Wanneer de mijt weg is zullen de haren langzaam terug groeien.
Het ratje rechts op de foto is Elin, op de foto kwam ze net binnen in de opvang. Als je goed kijkt zie je op de rug kale plekken verschijnen. De oorzaak hiervan was mijt, maar ze was ook al een dagje ouder (zo’n 2,5 jaar).
Naast kleine beestjes die op jouw rat wonen, zijn er ook andere medische oorzaken die kaalheid kunnen veroorzaken. Denk hierbij aan een afwijking in de werking van de schildklier of een stofwisselingsstoornis bijvoorbeeld. Helaas is dat lastig vast te stellen bij ratten.
Gedrag
Soms zie je dat er uit het niets een kale plek ontstaat ergens op het lijf van een ratje, of wanneer je een groep hebt zelfs bij meerdere ratten. De oorzaak hiervan kan zijn dat je een ratje in de groep hebt die aan het barberen (oftewel kapper spelen) is. Deze rat bijt alle haartjes weg bij zichzelf en/of bij anderen. Dit is wanneer ze het bij zichzelf doen vaak op de poten maar kan ook elders op het lichaam gebeuren. Een oorzaak van dit gedrag kan stress zijn: bijvoorbeeld door een verhuizing, verandering in de omgeving of de groep. Het barberen is te vergelijken met OCD bij mensen: het is een psychische kwestie waarbij het ratje veel te fanatiek blijft wassen.
Een ‘fuzz’ ratje is een tamme rat die bijna geen haar heeft, soms worden ze wel eens naaktrat genoemd, echter klopt dat niet helemaal. Naaktratten bestaan wel, deze hebben helemaal geen haar, maar de meeste ratjes zonder haar die je zal tegenkomen hebben het fuzz gen. Fuzz ratten hebben hier en daar wat dons, zoals op de neus. Helaas zitten er veel nadelen aan deze onnatuurlijke mutatie. In dit artikel lees je waarom.
Op bovenstaande foto zien jullie mijn Wolf, helaas is hij in maart 2022 overleden. In de tijd dat ik ratten heb gehouden als huisdier heb ik een best een aantal fuzz ratten gehad, door hun nadelige genetica waardoor ze sneller ziek zijn heb ik altijd alle fuzz ratten die op mijn pad zijn gekomen zelf gehouden toen ik nog een opvang had. Wolf is één van de weinige fuzz ratten die ruim 2 jaar is geworden. Dit is helaas uitzonderlijk met deze mutatie.
Wat is fuzz nu eigenlijk? Zoals ik al meldde is fuzz niet naakt, fuzz ratten hebben hier en daar nog dons dat naarmate ze ouder worden minder wordt. Op onderstaande foto zie je het verschil met Wolf die al zijn dons al kwijt was. Dit waren rittens Wax en Razor, zij hadden nog best wel wat donsjes op hun hele lichaam. Helaas zijn ze beide binnen een paar weken nadat ze hier kwamen wonen overleden, ze waren veel te zwak. Fuzz wordt ook nog wel eens verward met dubbel rex, omdat de kruising rex (krulhaar) x rex als uitkomst vaak hele dunne vachtjes heeft.
De nadelen van fuzz Een dier zonder haar zou het in de natuur niet overleven, dat is één ding dat zeker is. Nu zijn onze ratten als huisdier sowieso niet meer geschikt om buiten te kunnen overleven, maar wil je ze nog nét iets meer afhankelijk ‘maken’ dan kom je uit bij de fuzz.
Er zijn helaas veel gezondheidsrisico’s, zoals last van de oogjes omdat de wimpers of snorharen in de ogen krullen óf juist bij gebrek aan wimpers. Daarnaast heel snel krasjes of verkoudheid omdat ze geen vacht hebben om zich te beschermen. Ze hebben vaak geen tepels en de dames die wel tepels hebben, hebben geregeld lactatieproblemen waardoor ze hun rittens geen melk kunnen geven. Deze zullen in dat geval een hongerdood sterven.
Daarnaast is een groot deel van de communicatie tussen ratten via de vacht, deze zetten ze uit als ze boos zijn bijvoorbeeld. Een fuzz kan dit niet waardoor communicatie met soortgenoten lastig kan zijn.
Waarom je wél voor fuzz ratjes zou moeten kiezen Wil je een eerlijk antwoord? Er is geen reden om bewust voor fuzz te kiezen, ze hebben zoveel gezondheidsproblemen, dit weten fokkers ook. Dus fokkers die expres met dit gen fokken houden zich niet bezig met dierenwelzijn, blijf daar alsjeblieft zo ver mogelijk bij vandaan.
Er kan wel eens een fuzz uit twee behaarde ouders komen, hierna is het verstandig om als fokker de lijn goed te observeren en keuzes te maken om door te gaan met deze lijn of niet.
Heel af en toe komen fuzz ratjes in een opvang. Een dier die anders geen kans heeft een thuis geven is natuurlijk altijd goed, maar houdt altijd rekening met de bovenstaande punten over de gezondheid.
Rattenstaartjes 